Terapia Psychologiczno-Pedagogiczna

Na ogół dzieci nie potrzebują  terapii psychologicznej. Większość dzieci posiada dane nam wszystkim mechanizmy adaptowania się do nowych sytuacji i potrafi z nich korzystać. Czasem jednak konsultacje wychowawcze, w których uczestniczą dzieci i rodzice lub tylko rodzice, mogą stanowić ogromną pomoc dla dziecka i rodziny w poradzeniu sobie z kryzysem. Psycholog dla dzieci to psycholog rodzinny. Kiedy więc warto skorzystać z pomocy?

Dzieci, zwłaszcza najmłodsze, nie posiadają na tyle rozwiniętych kompetencji werbalnych by powiedzieć rodzicom o swoich potrzebach, czy wytłumaczyć jak się czują. Rodzice są więc dorosłymi odpowiedzialnymi za rozpoznanie tych emocji i adekwatną reakcję. Dziecko może komunikować swoje trudności za pomocą widocznych zmian w zachowaniu– odstępstw od dotychczasowych zachowań, na przykład za pomocą:

  • Niekontrolowanego płaczu
  • Agresji
  • Wybuchów gniewu
  • Izolowania się od rówieśników i dorosłych
  • Lub przeciwnie- niechęci i prostestów w sytuacji gdy ma zostać bez rodzica

Zmiany zachowania a zmiany w otoczeniu

Warto, by rodzice zwrócili uwagę na sytuację i kontekst zachowań dziecka. Czy w życiu rodziny zaszła jakaś zmiana? Może zmieniliście właśnie mieszkanie? Może po dłuższym pobycie wyjechała babcia? Albo tata był w dłuższej delegacji? Zmiana zachowania dziecka jest bowiem często sposobem przeżycia i zakomunikowania trudnych emocji związanych z reakcją na zmianę w otoczeniu. Jeżeli zmiana miała charakter jednorazowy i trudne zachowania ustają, należy uznać taką reakcję za przejściową reakcję adaptowania się do zmiany.

Czasami jednak rodzina narażona jest na zmiany długotrwałe: wyprowadzka jednego z rodziców, rozwód, emigracja to tylko niektóre okoliczności, w których dziecko może wymagać szczególnej uważności. Warto dowiedzieć się w trakcie konsultacji wychowawczych jak przygotować siebie i dziecko na takie zmiany.

A jeśli reakcja się utrwala?

Co, jeżeli reakcja dziecka na zmianę zamienia się w utrwalony wzorzec zachowań? Lub jeżeli pojawiły się zachowania dziecka, które mieliście już za sobą, na przykład częste moczenie nocne lub powrót do smoczka? Czasem też dzieci chcąc chronić rodziców uwikłanych w konflikt przed dodatkowym kłopotem z ich strony, zamykają się w sobie. Co wtedy robić?

Znów warto przyjrzeć się kontekstowi sytuacyjnemu. Czasem bowiem taka regresja związana jest np. z pojawieniem się młodszego rodzeństwa, lub niechęcią pójścia do przedszkola lub szkoły, albo powrotem rodzica-opiekuna do pracy.

Jeżeli jednak trudne (dla dziecka i dla rodzica) zachowania utrzymują się dłużej niż około 2 tygodni, warto skonsultować się ze specjalistą– psychologiem pracującym z rodzinami: rodzicami i dziećmi. Konsultacje wychowawcze to dobra okazja do przyjrzenia się zachowaniom dziecka, próby ich wspólnego zrozumienia i zaproponowania dalszych kroków. Czasem wystarczą konsultacje, niekiedy warto, casino by konsultacjom dla rodziców towarzyszyła równolegle praca z dzieckiem prowadzona przez terapeutę pedagogiczno-psychologicznego. Są to terapeuci kształceni pod kątem pracy z dziećmi. Dzięki specjalnie dobranym zabawom łatwo wejść im w świat dziecka, a dzieci pod opieką takich terapeutów otwierają się łatwiej podczas konsultacji z psychologiem rodzinnym. Dzięki terapii przez zabawę dzieci uczą się także opowiadać o swoich przeżyciach, a nie zamieniać je w zachowanie.

W Ogrodach Zmian prowadzimy konsultacje wychowawcze dla rodziców oraz rodziców i dzieci. W pracy pedagogiczno-psychologicznej korzystamy ze współpracy z Pracownią wspomagania rozwoju dziecka i rodziny ETAPY. Dzięki temu trudności państwa dziecka znajdują pomoc ze strony zespołu zorientowanego na współpracę z rodzicami, z dzieckiem i między sobą.

Jak mówić dziecku o konsultacji z psychologiem?

Jak wytłumaczyć kto to jest psycholog? Rodzice czasem straszą dzieci terapeutą, mówiąc: „jak się nie uspokoisz to pójdziemy do psychologa!”. To zwykle powoduje duży lęk. Warto myśleć o konsultacjach jako okazji do pomocy dziecku i sobie. Można przedstawić psychologa jako „dorosłego, któremu mówi się o trudnych rzeczach”, albo „dorosłego, który chce ci pomóc się lepiej czuć”.

Konsultacje rodzicielskie czy terapia rodzinna nie muszą być trudnymi i bardzo poważnymi spotkaniami. To czasem okazja do zabawy i śmiechu dla całej rodziny. Warunkiem jest to, że rodzice chcąc pomóc dziecku i sobie i są otwarci na przyjazną pomoc z zewnątrz.

O autorze: Bartosz Szymczyk

bartosz-szymczyk-psycholog

Bartosz Szymczyk

Jestem psychologiem i terapeutą rodzinnym. Pracuję z parami i rodzinami prowadząc konsultacje i terapię, pomagam parom i rodzinom przezwyciężyć kryzysy: relacyjne i wychowawcze.

Bartosz Szymczyk jest członkiem Sekcji Naukowej Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, kształci się i stażuje w Zakładzie Terapii Rodzin CM UJ

W Ogrodach Zmian prowadzi: